STREET ART
Bunt (z puszką farby w ręce)
Sztuka XX/XXI w. często jest zaangażowana społecznie, politycznie i sięga po różne sposoby wyrazu. Wiąże się z buntem. Wychodzi z konwencjonalnych ram nie tylko przez poruszaną tematykę, ale i przestrzeń. Działalność artystów zakłada partycypację w tkankę miasta, często komentuje wydarzenia i współczesne problemy (np. graffiti na murze berlińskim, napisy na murach w Polsce w czasie II wojny światowej czy w latach 80-tych XX wieku, wlepki Pomarańczowej Alternatywy we Wrocławiu). Moduł poświęcony sztuce tworzonej na miejskich murach ma na celu pokazanie sztuki, która się zdemokratyzowała. Nie tworzą jej jedynie absolwenci szkół artystycznych. Jej odbiorcy to nie tylko wykształcone osoby znające sztukę i jej współczesne kierunki. Wielu artystów często działa anonimowo lub pod pseudonimem. Sztuka w mieście od II połowy XX wieku jest kojarzona z różnymi pojęciami, m.in. urban art i street art. Graffiti, murale, wlepki uznawano kiedyś za wandalizm, obecnie bywają eksponowane na wystawach sztuki współczesnej, stają się inspiracją do działań komercyjnych (np. kubki, bluzy z pracami Banksy’ego).
Realizowany moduł ma na celu pokazanie, w jaki sposób poprzez różne formy sztuka staje się zapisem działań artystycznych obywateli, innym sposobem zabrania głosu niż na manifestacji czy w trakcie wyborów. Może wynikać z protestu społeczno-politycznego, a czasem jest buntem przeciwko istniejącym zasadom estetycznym czy prawnym.
Proponowany moduł pozwala też rozważyć, jak miasto za sprawą sztuki może stać się współczesną agorą, na której poruszane są tematy łączące przeszłość z współczesnością. W jaki sposób sztuka, czasem anonimowych artystów ukrywających swoje twarze, podejmuje tematy ważne, przyjmuje publicystyczny charakter, a murale, graffiti oddziałują podobnie jak nagłówki gazet.
Celem modułu jest nie tylko refleksja nad rolą sztuki we współczesnym mieście, ale też próba odpowiedzi na pytania: Co mogą osiągnąć buntujący się artyści? Czy sztuka jest bronią? Kto jest artystą? Które prace mają charakter ponadczasowy, a jakie wymagają znajomości historycznego kontekstu?
W module zadane zostanie też pytanie o aspekt estetyczny wypowiedzi artystycznej, której nośnikiem staje się mur uliczny. Gdzie kończy się artyzm, a zaczyna wandalizm? Kogo należy nagradzać, a kogo karać za „ozdabianie” murów, fasad budynków?
W prezentowanym module wykorzystano pracę w grupie, outdoor education, dyskusję, prezentację multimedialną, burzę mózgów, pracę z tekstem kultury, prezentację multimedialną (w załączniku).
- solidarność
- demokracja
- Banksy
- mur berliński
DZIEŁO WIODĄCE DLA OMAWIANIA TEMATU
Logo Solidarności na murze berlińskim, fot. Marian Stefanowski. Berlin Zachodni – lata osiemdziesiąte.
DZIEŁA INSPIROWANE DZIEŁEM WIODĄCYM
WSKAZÓWKI METODYCZNE
Realizacja modułu wymaga wykorzystania różnych metod i koncepcji dydaktycznych. Nadrzędny jest konstruktywizm podkreślający ważność aktywnej postawy ucznia, który poszukuje wiedzy, modyfikuje ją, interpretuje i sprawdza wiadomości. Praca z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej pomoże poznać prace omawiane na zajęciach, ułatwi ich interpretację. Udział w dyskusji umożliwi skonfrontowanie własnych sądów z wnioskami innych osób. Praca w grupach pozwoli omówić temat szerzej, a jednocześnie pozwoli syntetyzować wiedzę. Metoda TIK służy przygotowaniu szeregu materiałów na zajęcia oraz udostępnienie ich uczniom, ułatwiając stworzenie elektronicznej notatki. Ważną rolę w realizacji modułu odgrywa obserwacja miejskiej przestrzeni, fotografowanie prac, które mogą stanowić punkt odniesienia do budowania własnego stanowiska na temat działalności plastycznej w mieście z wykorzystaniem murów (metoda outdoor education).
ŹRÓDŁA / INSPIRACJE
- Banksy – nieuchwytny wandal czy anonimowy artysta?! https://www.youtube.com/watch?v=_GASFBkKg-0
- Banksy opowiada o swoich pracach. htts://www.youtube.com/watch?v=Ag4nWxHCvRY
- blog: sztukaademokracja, SZTUKA NIEJEDNO MA IMIĘ. https://sztukaademokracja.wordpress.com/category/mural-grafitti-banksy/
- Bombing With Sicoer. (Graffiti documentary). https://www.youtube.com/watch?v=R9plEqV2TKg
- Magdalena Bryła, Sztuka ulicy jako bunt wobec zastanej rzeczywistości – anarchistyczna walka z systemem na przykładzie Polski. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/246739/bryla_sztuka_ulicy_jako_bunt_wobec_zastanej_rzeczywistosci_2020.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Paulina Gajewicz, Wynieść sztukę na ulicę – barwna historia murali https://www.morizon.pl/blog/wyniesc-sztuke-na-ulice-historia-murali/
- Justyna Jarmułowicz, Krótka historia graffiti. https://soxx.pl/sztuki-wizualne/krotka-historia-graffiti/
- Alein Milon, L’Etranger dans la ville, PUF, Paris 1999, s. 107-108, w: Jałowiecki B., Szczepański M.S.: Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2002, s. 346.
- Katarzyna Niziołek, Sztuka społeczna. Koncepcje – dyskursy – praktyki. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/4408/1/Nizio%C5%82ek%20Katarzyna_Sztuka%20spo%C5%82eczna_tom%20I.pdf
- Grażyna Osika, Graffiti – znaki miasta. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/1716/GRAFFITI%20-%20ZNAKI%20MIASTA.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Justyna Pałys, Sztuka uliczna jako medium komunikacji społecznej w Europie. Analiza materiałów źródłowych z Wielkiej Brytanii, Niemiec i Polski z lat 1970-2012. https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/823/Sztuka%20uliczna%20jako%20medium%20komunikacji%20spo%C5%82ecznej%20w%20Europie_Praca%20doktorska_Justyna%20Pa%C5%82ys.pdf?sequence=1
- Sarnecki: plakat wyborczy „W samo południe” mógł się nigdy nie ukazać, https://dzieje.pl/aktualnosci/sarnecki-plakat-wyborczy-w-samo-poludnie-mogl-sie-nigdy-nie-ukazac
- Sztuka w mieście – 15 najciekawszych rzeźb z różnych zakątków świata. https://niezlasztuka.net/o-sztuce/sztuka-w-miescie-15-najciekawszych-rzezb-z-roznych-zakatkow-swiata/
- Sztuka przestrzeni społecznej-graffiti jako sztuka ulicy. https://zpe.gov.pl/a/sztuka-przestrzeni-spolecznej—-graffiti-jako-sztuka-ulicy/DCxlXJXHd